استاندارد در صنایع مختلف رضایت‌بخش است؟

به گزارش مجله خبری نگار،علی جلالی - دبیر و عضو هیئت مدیره اسبق انجمن علمی استاندارد ایران - در آستانه روز ملی استاندارد در گفتگو با ایسنا، در پاسخ به این سوال که وضعیت استاندارد در ایران را در مقایسه با جهان چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: مفهوم استاندارد از دیرباز از دوره هخامنشیان در ایران جاری بوده به طوری که اگر شما به اهرام مصر نگاه کنید و آن را با مجسمه‌های تخت جمشید مقایسه کنید متوجه می‌شوید که مجسمه‌های ایرانی شاد به نظر می‌رسند در حالی که اهرام مصر چهره غمگینی دارند. یکی از دلایل اصلی آن این است که در آن زمان در ایران استاندارد سیستم مدیریتی شامل مرخصی کارگران، برنامه‌ریزی منظم، سیستم انگیزشی، سیستم آموزش کارکنان، مشخص بودن شرح وظایف و اختیارات، پرسنل جایگزین و نظم خاصی در ایرانیان حاکم بوده است.

وی در ادامه، وضعیت کنونی استاندارد‌ها در ایران را در صنایع مختلف متفاوت ارزیابی کرد و گفت: در بعضی صنایع مانند صنایع غذایی وضعیت نسبتا خوبی داریم، اما در بعضی صنایع مانند صنعت خودرو با وجود تلاش‌های زیادی که توسط تلاشگران این صنعت انجام شده است متاسفانه فاصله زیادی با رقبای خود داریم. در عرصه خدمات مانند خدمات گردشگری نیز فاصله زیادی با استاندارد‌های بین‌المللی داریم. تمرکز سازمان ملی استاندارد ایران تا کنون بیشتر بر واحد‌های تولیدی بوده است تا خدماتی.

مدرس بین المللی در حوزه استاندارد اظهار کرد: از لحاظ آماری تعداد گواهینامه‌های صادر شده استاندارد‌های مدیریتی ایزو در دنیا بیش از یک میلیون است که بیش از نیمی از آن متعلق به کشور چین است. در حالی که در کشور‌هایی مانند آمریکا، ایتالیا، ژاپن و انگلستان هر کدام حدودا ۲۰ درصد کشور چین موفق به اخذ این گواهینامه‌ها شده‌اند. همین آمار نشان می‌دهد که در آینده‌ای نه چندان دور کشور چین به قدرت اول جهان تبدیل خواهد شد. آمار تعداد گواهینامه‌های صادر شده استاندارد‌های مدیریتی در ایران باید توسط مرکز ملی تایید صلاحیت ایران ارائه شود.

این کارشناس رسمی استاندارد در ارتباط با لوگو‌های استاندارد‌های ایزو که بر روی محصولات درج می‌شود به این نکته مهم اشاره کرد که آرم استاندارد‌های ایزو نشان از کیفیت محصول نیست و این علائم اثبات کننده سیستم مدیریتی آن سازمان هستند. مثلا: تولید کنندگان فرآورده‌های غذایی حق ندارند بر اساس ایزو ۲۲۰۰۳ ورژن جدید آرم استاندارد ایزو ۲۲۰۰۰ را بر روی بسته‌بندی محصول اولیه یا ثانویه درج کنند. حتی عبارتی هم در این خصوص حق ندارند بر روی محصول خود بنویسند. دلیل این سخت گیری می‌تواند به جهت عدم سوتفاهم ناشی از ایمن بودن محصول باشد. چرا که این استاندارد اثبات کننده سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی است نه استاندارد محصول.

وی در ادامه خاطرنشان کرد که این سختگیری برای سایر استاندارد‌ها مثل ایزو ۹۰۰۱ سیستم مدیریت کیفیت و ایزو ۱۴۰۰۱ سیستم مدیریت زیست محیطی وجود ندارد.

جلالی خاطرنشان کرد که متاسفانه در سال‌های اخیر تعداد زیادی گواهینامه‌های استاندارد‌های تقلبی، جعلی و نامعتبر در ایران صادر شده و حتی از لوگو آن نیز روی محصولات استفاده می‌شود که باعث اغفال مصرف کنندگان می‌شود. این موضوع نیاز به آگاه سازی بیشتر مردم توسط مسئولین مربوطه دارد.

دبیر اسبق انجمن علمی استاندارد ایران در پاسخ به این سوال که روند این استاندارد‌ها به چه شکل است؟ توضیح داد که استاندارد‌های مدیریتی از حدود ۳۰ سال پیش، از سال ۱۹۹۴ در جهان پدیدار شد. در آن زمان فقط استاندارد ایزو ۹۰۰۱ وجود داشت، اما اکنون ده‌ها استاندارد دیگر مانند ایزو ۵۰۰۰۱ سیستم مدیریت انرژی-ایزو ۳۷۰۰۱ سیستم مدیریت ضد رشوه – ایزو ۲۷۰۰۱ سیستم مدیریت امنیت اطلاعات و ... تدوین شده است و دیگر یک شرکت یا سازمان نمی‌تواند صرفا با اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ به خود ببالد.

جلالی در پایان از ارگان‌های قانونی مربوطه درخواست کرد در جهت فرهنگ سازی مقوله استاندارد و آگاه سازی بیشتر مردم در این زمینه از طریق رسانه‌ها تلاش بیشتری کرده و اظهار امیدواری کرد که با اجرای واقعی استاندارد‌ها شاهد درخشش سازمان‌ها و محصولات و خدمات ایرانی در جهان باشیم و انشاالله با رعایت استاندارد‌های ایمنی شاهد حوادث ناگواری مانند انفجار معدن طبس نباشیم.